Michał Wójcik odpowiada na pytanie posła Sylwestra Tułajewa
Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Bardzo dziękuję, panie pośle, za to pytanie. Sprawa jest niezwykle delikatna, bo dotyczy dzieci. My zawsze tylko dobrem dzieci musimy się kierować. Te sprawy, a jest ich niestety coraz więcej, wynikają z tego, że takich małżeństw, małżeństw mieszanych, jest wiele.
Rzeczywiście chcę panu posłowi i państwu posłom powiedzieć, że Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało w tym zakresie reformę dotyczącą postępowań prowadzonych w trybie konwencji haskiej, ponieważ zauważono pewien problem. Problem polega na tym, co do zasady, że obywatel Polski często jest na straconej pozycji, zderzając się w postępowaniach sądowych z obywatelami innych państw. To są postępowania niezwykle trudne - mówię o postępowaniach w trybie konwencji haskiej - to są postępowania, w których pojawiają się elementy cywilne, karne, elementy prawa międzynarodowego. Trzeba mieć ogromną wiedzę. Ma się rację, ale trzeba jeszcze umieć tej racji bronić właśnie od strony prawnej. Nasi obywatele rzeczywiście często przegrywają, kiedy dochodzi do tego typu sporów. Niektórzy przyjmują, że mają rację, bo po prostu mają rację, a przecież to wszystko trzeba udowodnić przed sądem.
Rząd zauważył ten problem. Obejmując nadzór nad wydziałem, który zajmuje się tymi sprawami, pierwsze kroki skierowałem do prokuratora krajowego. Poprosiłem go o to, żeby prokuratorzy jako rzecznicy interesu publicznego, rzecznicy praworządności, można powiedzieć, pojawiali się przy każdej takiej sprawie, w każdym postępowaniu. To jest niezwykle istotna sprawa, dlatego że rzecznik, jakim jest prokurator w tym przypadku, może obiektywnie, z punktu widzenia interesu publicznego ocenić daną sprawę. W tym zakresie dla prokuratorów zostały wydane wytyczne. To jest istotna zmiana. Dodatkowo chcę państwu powiedzieć, że prokuratorzy uczestniczą w każdej takiej sprawie, przystępują do każdej takiej sprawy, która toczy się w jakimkolwiek miejscu w Polsce. Ale to tylko jeden z elementów.
Kolejnym istotnym elementem jest to, że zauważyliśmy, że takie rozdrobnienie w zakresie sądów, które zajmują się tymi sprawami w trybie konwencji haskiej, jest bardzo niebezpieczne. To jest trzysta kilkadziesiąt sądów w Polsce, sądów rejonowych. Zdecydowaliśmy się przygotować projekt zmiany polegającej na tym, że te trzysta kilkadziesiąt sądów zostanie zastąpionych przez sądy okręgowe. Nie rejonowe, a okręgowe - czyli podnosimy to o poziom wyżej. Te 340 sądów zostanie zastąpionych przez 11 sądów. Zaledwie 11 sądów w Polsce będzie zajmowało się tymi sprawami. Jeżeli chodzi o kwestie odwoławcze: nie 45 sądów okręgowych, tylko jeden sąd apelacyjny. Powstanie wydział przy Sądzie Apelacyjnym w Warszawie. To jest pewnego rodzaju specjalizacja. Innymi słowy, nie 10 tys. sędziów będzie zajmowało się tymi sprawami, tylko 30-40 w skali kraju. To jest istotne.
Sprawa druga to sprawa dotycząca przymusu adwokackiego. Tak rozpocząłem swoje wystąpienie: to są bardzo trudne sprawy. Obywatele często uważają, że potrafią się bronić, a tak w istocie nie jest, dlatego będziemy proponowali wprowadzenie przepisów, regulacji dotyczących przymusu adwokackiego. Obywatel będzie musiał być reprezentowany przez adwokata. Jeżeli nie będzie go stać na obrońcę, jeżeli nie będzie go na to stać, to oczywiście dostanie tego obrońcę z urzędu. To jest kolejna istotna zmiana, coś, czego do tej pory nie było.
Sprawa trzecia to skarga kasacyjna, czyli nadzwyczajny środek odwoławczy, który będzie w rękach ministra sprawiedliwości - prokuratora generalnego w wyjątkowych sprawach. Dzisiaj minister sprawiedliwości - prokurator generalny, nawet jeżeli ma wiedzę, że powinien interweniować, właściwie ma bardzo ograniczony katalog możliwości. To wynika z tego, że nie ma tego nadzwyczajnego środka, tego narzędzia, instrumentu w postaci skargi kasacyjnej.
Czwarta istotna sprawa, mianowicie następujący fakt. Otóż dzieci w Polsce są wydawane już po I instancji. Jeżeli nawet orzeczenie jest nieprawomocne, to zgodnie z polskimi przepisami dziecko może być wydane za granicę. To oznacza, że jeżeli dziś jakieś rozstrzygnięcie zapadnie w I instancji, to praktycznie już jutro dziecko może opuścić granice Polski. Wprowadzamy zasadę, że żeby dziecko opuściło granice Polski, musi być wyrok prawomocny. To jest absolutnie istotna zmiana.
To, o co pytał pan poseł, sprawa dotycząca Jugendamtów. Chcę powiedzieć, że kilka tygodni temu odbyłem rozmowę z przedstawicielem niemieckiego ministerstwa rodziny, z panem wiceministrem Kleindiekiem. Rozmawialiśmy na temat Jugendamtów. Interesowały nas dwie rzeczy. Sprawa pierwsza to funkcjonowanie tzw. list polskich rodzin zastępczych w placówkach dyplomatycznych. Chodzi mianowicie o to, żeby dzieci, które mają obywatelstwo polskie, nie były umieszczane na czas postępowań w rodzinach zastępczych, w których nie będą miały zapewnionej możliwości zachowania tożsamości narodowej, czyli chociażby języka, zgodnie z konwencją ONZ-owską, z art. 8, w którym jest mowa na ten temat. To jest pierwsza rzecz: jeżeli dziecko już ma być gdzieś umieszczane, to w rodzinach polskich. Sprawa druga. Chodzi o to, żeby były przestrzegane przepisy konwencji wiedeńskiej, czyli żeby przedstawiciele służb dyplomatycznych uczestniczyli na każdym etapie, także wykonawczym, w postępowaniu przed instytucjami niemieckimi.
Była otwartość. Muszę powiedzieć, że pan minister m.in. doprowadził (Dzwonek) do spotkania, które odbyło się kilkanaście dni temu w Niemczech, z przedstawicielami Jugendamtów, wszystkich w Niemczech. To było ważne spotkanie, w czasie którego przedstawiciel ministerstwa mógł przedstawić nasze racje.
Bardzo poważnie podchodzimy do tej sprawy. Chcę państwa poinformować, że niebawem będzie złożony projekt. On już jest w trakcie konsultacji międzyresortowych, już jest po konferencji uzgodnieniowej i będzie złożony do Komitetu Stałego Rady Ministrów, następnie do Rady Ministrów, a w niedługim czasie trafi do parlamentu. Dziękuję bardzo.
Czytaj więcej na: http://videosejm.pl/video/21677-sylwester-tulajew-anna-krupka-michal-wojcik-pytanie-z-8-czerwca-2017-r
Źródło: videosejm.pl